UPS Nedir? UPS Neden Kullanılır?

UPS nedir sorusunun cevabına en kolay yerden yani kısaltmanın geldiği noktadan başlayalım. UPS; İngilizce Uninterruptible Power Supply kelimelerinin baş harflerinin kısaltmasıdır. Bir başka değişle Kesintisiz güç kaynaklarıdır.

UPS Neden Kullanılır? Sorusuna da temel 2 nedeni göstererek cevap verebiliriz. Bunlardan birincisi sistemdeki cihazları şebekede olulabilecek ani değişikliklere veya harmoniklere karşı korumasıdır. İkinci olarak da sistemdeki kullanıcılara ani enerji kesilmesi karşısında zaman kazandırmasıdır.

Kesintisiz Güç Kaynakları özellikle kritik sistemlerde enerji sürekliliğinin sağlanması konusunda hayati önem taşırlar. Örneğin yangın anında acil durum haberleşme sistemlerini ya da yangın sistemlerini ups’ler aracılığıyla sürekli çalışır kılabilirsiniz. Bu noktada da UPS Seçimi doğru yapılmalıdır.

UPS nedir ne işe yarar sorularını cevapladıktan sonra gelin konuyu  biraz daha detaylandıralım.

Kesintisiz güç kaynakları kullanım alanları

UPS kullanım alanlarını aslında şu tesis bu tesis değil de yukarıda da kısaca bahsettiğimiz gibi ilgili tesisteki kritik yüklerin varlığına göre sınıflandırmak daha önemlidir. Nitekim günümüz şehirlerinin giderek artan enerji talebi karşısında salt elektrik şebekesine güvenmek yatırımların olduğu kadar işletmelerin sürekliliği prensibi de göz önüne alındığında oldukça anlamsız bir riski almak anlamına gelir.

Ancak bu noktada kritik sistemlerin bulunduğu mahalleri de aşağıdaki gibi sıralayalım. Ancak bununla UPS’lerin de bu alanlardaki önemine değinmek istediğimizi belirtelim. Bu alanlar;

• Data sistemleri,
• Otomasyon sistemleri   
• Tıbbi elektronik cihazlar, hastaneler
• Hava alanları aydınlatma, trafik kontrol merkezleri               
• Askeri radar sistemleri
• Haberleşme sürekliliği gereken yerler,
• Acil durum sistemleri (Aydınlatma, yangın ve haberleşme sistemleri)
• Üretim hatları olarak sayabiliriz.

Çalışma Türlerine göre Kesintisiz Güç Kaynakları

UPS’lerin temel amacı yukarıda da bahsettiğimiz gibi özellikle enerji dalgalanmalarının yaşandığı ya da kesintinin olduğu anlarda sistemi koruması ve kullanıcıya zaman kazandırmasıdır. Eğer daha uzun süreli enerji ihtiyacını karşılamak istiyorsanız bu ilk kurulum maliyetine olduğu kadar işletme maliyetlerine de ek yük getirerek ekonomik olmayacaktır. Bu noktada ihtiyaca göre jeneratör tercihi daha makul olabilir.

UPS Çeşitleri

Kesintisiz Güç Kaynaklarını çalışma prensibine göre;

1. Offline,
2. Line interactive,
3. Online ve
4. Çıkış gerilimlerine göre çalışan sistemler olarak 4 başlıkta inceleyebiliriz.

Offline UPS sistemleri sadece enerji kesintisi anında devreye girerek enerji sürekliliğini sağlar. Şebekedeki dalgalanmalara karşı sistemi korumazlar.

Line interactive UPS’ler ilgili yükleri şebekeden beslerken şebekedeki olumsuz durumlarda devreye girerek sistemi korurlar.

Online UPS’ler ile ilgili yükler şebekeden tamamen izole edilerek çalıştırılır. Aküler şebekeden beslenir ve buradan alınan enerji sisteme verilir. 

Çalışma prensibini (çıkış gerilimine göre çalışan UPS’lere göre) genel olarak; UPS’in yapısında bulunan invertörün UPS türüne göre  kare, modifiye kare, adım ya da sinus dalga üreterek, Üretilen bu dalganın bir filtre aracılığıyla sinus dalgaya benzetilerek yüke verilmesi şeklinde açıklayabiliriz. Burada yapılan anahtarlama nedeniyle enerji kayıpları ortaya çıkar ki bu UPS’in verimliliğini etkiler.

Kesintisiz Güç Kaynağında Aküler

Kesintisiz Güç Kaynaklarında kurşunlu sulu, kurşunlu kuru ve Ni-Cd aküler kullanılmaktadır. Bunlardan kurşunlu aküler hem verimlilik hem de özellikle sulu tipleri insan sağlığı ve çevreye verdikleri zararlar nedeniyle özellikle son yıllarda tercih edilmemektedir. Ni-Cd aküler ise hem hızlı şarj-deşarj özellikleri, ömürleri ve bakım gerektirmemeleri nedeniyle tercih edilirler. Ancak her pilde olduğu gibi toprakla temasları çevreye-doğaya zarar verir.

Mutlu Günler.